18 февраля 2017 г.
Февралĕн 15-мĕшĕнче Пĕрлехи информаци кунĕ Ярапайкасси ял тăрăхĕнче тухăçлă иртрĕ. Кунта информаци ушкăнĕ тĕл пулса калаçнă пур коллективра та ыйту сахал мар пачĕç. Информаци ушкăнĕнче Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн бюджет тата финанс ыйтăвĕсемпе ĕçлекен комитетăн председатель çумĕ Александр Федотов депутат тата район администрацийĕн пуçлăхĕ Ростислав Тимофеев пулчĕç.
Коллективсемпе тĕл пулнă май ертÿçĕсем информаци кунĕнчи тĕп ыйтусем çине пысăк тимлĕх уйăрчĕç. Вĕсем Чăваш Республикин Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев Чăваш Республикин Патшалăх Канашне тухнă Çырăвĕпе пĕтĕмĕшле паллаштарчĕç тата унти хăш-пĕр самант çинче уйрăммăн чарăнса тăчĕç, пенси ыйтăвĕпе, Раççейре Экологи çулталăкĕн, Чăваш Енре Амăшĕн тата Ашшĕн çулталăкĕн тĕллевĕсем пирки каларĕç. Кăçал районта 6 пушар пулнине тата вĕсенче çынсем вилнине шута илсе тĕл пулусем вăхăтĕнче пушар хăрушсăрлăхĕ пирки те асăрхаттарса хăварчĕç.
Александр Федотовпа Ростислав Тимофеев чи малтанах "Герой" хуçалăхăн ĕне фермине çитсе унти лару-тăрупа паллашрĕç. Ĕне апачĕн рационĕпе, сĕте миçе тенкĕпе сутнипе, хуçалăхри ĕçченсен ĕç условийĕпе кăсăкланчĕç. "Геройсем" иртнĕ çулта малтанхинчен ÿсĕмлĕрех ĕçленине палăртрĕç.
Александр Федотов республика та пĕлтĕр, унчченхи çултипе танлаштарсан, ÿсĕмлĕрех ĕçленине палăртрĕ: промышленноçри кăтартусем пĕтĕмĕшле 7 процент чухлĕ ÿснĕ, ял хуçалăхĕнче - 3 процент. Апла пулин те, депутат республикăн хăвачĕ тата ăнăçлăрах ĕçлеме çителĕклине палăртрĕ.
Республика Пуçлăхĕн Çырăвĕ çинче чарăнса тăнă май вăл пирĕн республикăри ял хуçалăхĕнче ĕçлекенсем ку таранччен тимлĕх уйăрсах кайман культурăсене туса илесси тупăшлă пулнине каларĕ. Çапла куккурус тата хĕвел çаврăнăшĕ пирки те сăмах хускатрĕ.
Ял хуçалăх отраслĕнче ĕçлекенсем çулсеренех патшалăх пулăшăвне тивĕçеççĕ. Малтан ку пулăшусен хисепĕ 54 таранах пулнă пулсан, халĕ - 7. Çемье фермисене йĕркелекенсем, сăмахран, 10 млн тенкĕлĕх грант (каялла тавăрса памалла мар укçа) çĕнсе илме пултараççĕ, пуçласа фермер ĕçне тытăнакансем - 3 млн тенкĕ.
Отрасль аталанăвĕ пирки каланă чух Александр Федотов питĕ тĕрĕс палăртрĕ: "Чăваш Республикин гербĕ çинче хăмли пур, эпир вара пурте хăмла çинчен манмах пуçларăмăр". Хăмла туса илекенсене малашне Раççей шайĕнче тимлĕх уйăрма тытăнасса пĕлтерчĕ. Пирĕн республикăн вара хăмлапа ĕçлеме майĕсем те пур. "Çавăнпа та ял хуçалăх сферинчи ертÿçĕсен те шухăшламалла, ĕçлемелле. Эсир пурте хăвăрăн тивĕçе лайăх пĕлетĕр, пуç усмалла мар кăна", - терĕ депутат.
Ростислав Тимофеев районти экономикăпа социаллă пурнăç çинче чарăнса тăчĕ. Паянхи кун район администрацийĕ умĕнче тăракан тĕп задача района инвестицисем явăçтарасси пулнине ăнлантарчĕ.
Ку задача пурнăçланса пырать. Акă "Сеспель" предприяти çĕнĕ цех хута яма хатĕрленет. Унта çитес вăхăтра танк-контейнерсем тата тырă турттармалли пысăк цистернăсем кăларма тытăнаççĕ. Пирĕн районта кал-кал ĕçлесе пыракан тата пысăк тупăш илекен тепĕр предприяти - "ТрубпластÇ". Март уйăхĕнче Муркашри кирпĕч завочĕ те ĕçлеме тытăнмалла. Район территорийĕпе иртекен М7 федераци трасси çинче реконструкци ĕçĕсем кăçал малалла тăсăлĕç. Малашлăхра ВСМ-2 чукун çул тума тытăнмалла. Çапла вара аталанăва кура бюджет калăпăшĕ пысăкланасси те, çĕнĕ ĕç вырăнĕсем пуласси те куçкĕрет.
Хальлĕхе вара ял тăрăхĕсенче çĕр лаптăкĕсене тата хуçасăр пурлăх объекчĕсене палăртса пĕтересси тата регистрацилесси тĕп задача пулса тăрать. Кунпа пĕрлех ял çыннисен 60 сотка çĕр лаптăкĕсемпе усă курассине те йĕркене кĕртсе çитермелле.
Кунсăр пуçне Экологи çулталăкĕнче таврана тирпей-илем кĕртес ыйту çине пурте пысăк тимлĕх уйăрма тивĕç. Районта та свалкăсене пĕтерме, ялсенчен каяш турттарса тухассине йĕркене кĕртсе çитерме палăртаççĕ. Ярапайкасси ял тăрăхĕнче те ку ыйтăва хальлĕхе татса парайман-ха: хăшĕсем каяш миххисене килтен турттарса тухма укçа тÿлеççĕ, теприсем вара çÿп-çаппа тĕрлĕ каяша халĕ те ял таврашĕнчи вар пуçĕсене йăтаççĕ. Кун пек пулсан, паллах, йĕркене хăвăрт туса çитерме çук.
Хальхи вăхăтра вара патшалăх пуçаруллисене тимлĕх ытларах уйăрать. Çын лайăхрах пурăнма мелсем шыранине тата вĕсене пурнăçа кĕртме тăрăшнине кураççех. Ку ял тăрăхĕнче Сыпайри пăр курупкине те çаплах тума пултарчĕç - пуçаруçăсем пулнипе.
Малашне пуçаруллă бюджетпа ĕçлесси çине вара татах та пысăк тимлĕх пулĕ. Çакна шута илсе тата ял тăрăхĕнче ырă тĕслĕх пуррине курса шуркассисем ял клубне çĕнетес шухăшлă.
Ялта çамрăксене тытса тăма услови пулмасан ялăн пуласлăхĕ те çук. Александр Федотов кашни тĕл пулурах çакна ăнланма ыйтрĕ, çавăнпа та çамрăксене сывă пурнăç йĕркине тытма явăçтармаллине асăрхаттарса каларĕ. "Тĕслĕх кăтартаканĕсем вара паян чи малтанах ашшĕ-амăшĕ пулмалла", - терĕ вăл.
Чăваш Енре Амăшĕн тата Ашшĕн çулталăкĕнче ирттермелли мероприятисен планĕ анлă. Пирĕн районта та чылай мероприяти иртмелле. Ĕçĕ вара çулталăк ятĕнче кăна мар, граждансен йĕркеллĕ обществи пулмаллинче. Акă Чăваш Ен Пуçлăхĕ хăйĕн Çырăвĕнче шкул программине çемье этикин предметне кĕртме сĕннĕ. Çакна çитес вĕренÿ çулĕнче ĕçе кĕртме палăртнă.
Шурча шкулĕнче, Ярапайкассинчи "Радуга" ача садĕнче вĕренÿпе воспитани пирки тĕплĕнрех калаçнă май Ростислав Тимофеев шкулсемпе ача сачĕсен пурлăхпа техника базине пуянлатма, вĕсенче юсав ĕçĕсем пурнăçлама кăçал та район бюджетĕнче укçа-тенкĕ пăхса хунине палăртрĕ. Александр Федотов вара шкул коллективĕсене тĕрлĕ конкурса хутшăнса грантсем çĕнсе илме тăрăшма чĕнсе каларĕ.
Ярапайкасси ял тăрăхĕнче пурăнакансене хумхантаракан ыйтусем тĕл пулусем вăхăтĕнче сахал мар пулчĕç. Сыпай шкулĕнче те информаци кунĕ уçă калаçу евĕр иртрĕ. Çынсене ялсенче çул тăвасси, каяш турттарса тухасси, газ операторĕсен "пĕр пек мар тарифлă" тĕрĕслевĕсем тата ытти те шухăшлаттарать. Ертÿçĕсем пĕр ыйтăва та тимлĕхсĕр хăвармарĕç.
Н. НИКОЛАЕВА.