09 ноября 2016 г.
Хорнуйĕнчи ветеринари участокне çитнĕ чух кантур умне çитсе чарăннă автомашинăран икĕ хĕрарăм анчĕç. Кусем вĕсем ветучасток ертÿçипе Алина Казаковăпа кунта ĕçлекен ветеринар Римма Родионова пулчĕç (сăн ÿкерчĕкре сулахайран сылтăмалла). Кĕске калаçуран вĕсем Платкассинчен ĕне пăрулаттарса таврăннине пĕлтĕм.
- Ыранхи кунран ыррине кĕтсе тата малашлăха шанса ĕçлекенсем ялта чылай пулни савăнтарать пире. Нумайăшĕ пĕр ĕне çеç мар, ытларах та тытаççĕ, вăкăр самăртаççĕ, сысна усраççĕ, вĕсене çăвăрлаттарса пайта тăвассипе тăрăшаççĕ, кролик тытакансемпе хур-кăвакал ĕрчетекенсем те час-часах пирĕнтен пулăшу ыйтаççĕ. Ветеринари тытăмĕн паллă ăсчахĕ Сергей Евсеенко: "Тухтăр çынна сыватать пулсан, ветврач - этемлĕхе", - тенĕ. Çак чăнлăха кулленхи ĕç никĕсĕнче тытса эпир ăна хамăр ĕç практикинчен самантлăха та кăлармастпăр, - терĕ ĕçтешне ĕç хатĕрĕсене пÿлĕме кĕртсе хума сĕнсе ветучасток ертÿçи Алина Казакова. Ăна хамăн тĕллевĕмпе паллаштарнă май Алина Александровнăпа ветучасток пÿлĕмне кĕтĕмĕр. Кунта вара пĕрре пăхсах кашни ĕç хатĕрĕ хăйĕн вырăнĕнче пулни курăнчĕ. Апла пулсан çырура палăртнă пек выльăх тухтăрĕсем чăнах та çывăхри ялсенче пурăнакансем чĕннĕ çĕре тухма, вăхăтлă пулăшу пама яланах хатĕр.
Хорнуй ял тăрăхĕнчи тăватă ялта паян килти 505 хушма хуçалăх. Вĕсенче пурăнакансем мăйракаллă шултра выльăх 324 пуç (вăл шутран 245-шĕ - ĕне), 80 пуç сысна, сурăхсемпе качакасем, хур-кăвакалпа чăх-чĕп тата кролик йышлă тытаççĕ. Килти хушма хуçалăхсемсĕр пуçне ял тăрăхĕн территорийĕнче "Путь Ильича" агрофирма вырнаçни те ветучастокри выльăх тухтăрĕсенчен пысăк тимлĕх ыйтать.
Агрофирмăра хăйсен ветеринарĕсем пур пулсан, ял çыннисен выльăхĕсемпе ĕçлемелли вара пайтах. Çакна хĕрарăмсем пытармарĕç. Чăваш Енре сыснасен африка чуми палăрсан вĕсен ял çыннисемпе çанă тавăрсах ĕçлеме тиврĕ. Алина Александровнăпа Римма Пантелеймоновна кĕске вăхăтрах сысна усракансем патĕнче пулса чир хăрушлăхĕпе тата унран асăрханса пурнăçламалли ĕçсемпе паллаштарчĕç. Çав вăхăтрах ытти чир-чĕр тĕлĕшпе те профилактика ĕçĕсем анлă ирттерчĕç.
- Выльăхсен чир-чĕрĕпе кĕрешесси унран сыхланассипе ĕçленинчен самай йывăртарах пулнăран профилактика ĕçĕсемпе яланах тимлĕ пулма тăрăшатпăр. Выльăхсене çĕпĕр чирĕнчен, урнинчен, ЭМКАРтан вакцинăласа, лейкозпа бруцеллезран тĕрĕслесех тăратпăр. Çак тĕллевпе ял çыннисенне тата агрофирмăри выльăхсене вăхăтра эмел паратпăр, вакцинăлатпăр, вĕсен хуçисемпе ăнлантару ĕçĕсем ирттеретпĕр. Ялта пурăнакансем тата хресчен (фермер) хуçалăхĕ тытакансем, агрофирмăра ĕçлекенсем пирĕн ĕçе ăнланнăран кулленхи ĕçре пысăк йывăрлăхсемех курмастпăр. Тавах уншăн выльăх тытакансене, - каласа парать Алина Александровна.
Выльăх тухтăрĕсемпе курса калаçнинчен вĕсемпе ял халăхĕ тата пĕрлешÿллĕ хуçалăх хушшинче туслă çыхăну хуçаланни сисĕнчĕ. Çакна Хорнуйĕнчи фермер хуçалăхĕсем те (В. Ванюшкина сумалли 7 ĕне тытнипе пĕрлех сурăхсем, сумалли качакасем, лаша усрать* В. Филиппов 4 ĕне, вăкăрсемпе сыснасем тытать* Д. Герасимовăн хуçалăхĕнче 4 ĕнесĕр пуçне тынашкисем, вăкăрсем пур) çирĕплетеççĕ. Вĕсемсĕр пуçне ялсенче 2-3-шер сумалли ĕне тытакан та сахал мар. Вĕсем: В. Харьков, А. Ванюшкина, З. Купцова, К. Димитриева, С. Матвеева, И. Михайлова, Э. Васильев, Г. Охарина.
- Малашлăха пăхса ĕçлекен çынсене епле пулăшмасăр тăрăн-ха. Вĕсене вăхăтра пулăшассине хамăрăн тĕп тĕллев тесе шухăшлатпăр. Агрофирмăн, хресчен (фермер) хуçалăхĕсен, килти хушма хуçалăх тытакансен выльăх-чĕрлĕх отраслĕнчи ĕçĕсем ăнса пырсан пирĕн те чун савăнать. Вĕсем таса-сывă пулни ĕçлес кăмăл-туйăма ÿстерет, - пирĕн калаçăва хутшăнса сăмахларĕ Римма Пантелеймоновна.
Хорнуйĕнчи ветеринари участокĕнче ĕçлекенсемпе ирттернĕ калаçуран йывăрлăхсене пăхмасăрах ял пурăнни, хресченсем çĕнĕ тĕллевсене пурнăçа кĕртессипе тимлени курăнчĕ. Ыранхи куна шанчăклăн пăхакан хресченсем ырă тĕллевсем пурнăçа кĕресси тĕпрен илсен йăлтах хăйсенчен килнине ăнланни те сисĕнчĕ.
Алина Казаковăпа Римма Родионовăн вара ял çыннисене вăхăтра та паха пулăшу пама ĕç опычĕ те, пĕлÿ шайĕ те çителĕклĕ. Вăрнарти ял хуçалăх техникумĕ хыççăн куçăмсăр майпа Хусанти Бауман ячĕллĕ ветеринари медицинин академине ăнăçлă вĕренсе пĕтернĕ Алина Александровна районти ветеринари системинче 1994 çултанпа. Унăн ĕçтешĕ Римма Пантелеймоновна вара районти ветслужбăра 1982 çултанпа вăй хурать.
Профессие чунĕпе парăннă çак ĕçченсем хăйсен ĕçĕпе чăнах та телейлĕ тесе калассăм килчĕ манăн вĕсенчен уйрăлнă май.
А. БЕЛОВ.
Автор сăн ÿкерчĕкĕ.