31 мая 2014 г.
Иртнĕ уйăх вĕçĕнче Раççей Президенчĕ Владимир Путин Президент çумĕнчи нацин пĕлтерĕшлĕ проекчĕсемпе демографи политикин ыйтăвĕсене пурнăçа кĕртес тĕлĕшпе ĕçлекен Канашпа Патшалăх канашĕн пĕрлехи ларăвне ирттернĕ. Унти тĕп калаçу ял территорийĕсене аталантарасси тавра пулнă.
"Ял территорийĕсем экономика, демографи, çут çанталăк тата историпе культура енĕпе шайлашуллă тата пуян. Пирĕн тĕллев - унпа тухăçлă, пĕлсе, çĕр-шыв интересĕсене тĕпе хурса усă курасси, миллион-миллион гражданăн пурнăç пахалăхне çĕклесси. Çав вăхăтрах пирĕн çакна асра тытмалла: ял Раççейшĕн - апат-çимĕç хатĕрлекен тăрăх çеç мар. Вăл - йăлана кĕрсе çирĕпленнĕ йĕрке, пурнăç майĕ. Вăл - пирĕн культурăн пуянлăхĕ тата питĕ пысăк çĕр-шывăмăрти нумай нациллĕ халăхăн хăйне евĕрлĕ тытăмĕ", - палăртнă Владимир Путин.
Паянхи яла квалификациллĕ специалистсем кирлĕ. Çамрăксене яллă вырăнпа ытларах кăсăклантарассипе çĕр-шыв пуçлăхĕ çавăн пек çынсем мĕн чухлĕ кирлине палăртма тата кашни регионти ял территорийĕсенчех вĕсене хатĕрлеме условисем туса пама сĕннĕ.
Пирĕн республикăра ку енĕпе лару-тăру мĕнлерех-ха; Чăваш Республикин культура министерстви ялти культура учрежденийĕсене аталантарас тĕлĕшпе тĕллевлĕ ĕçленине палăртать. 2008 - 2013 çулсенче 159 клуб çуртне тĕпрен юсаса çĕнетнĕ. Çак тĕллевпе Чăваш Республикин бюджетĕнчен 107,7 миллион тенкĕ уйăрнă (кашни клуба вăтамран 677 пин тенкĕ тивет). Асăннă 159 клубран 84-шĕ çутă, сасă, видеопроекци, компьютер оборудованийĕпе, сцена тумĕпе пуянланнă. 2014 çулта ял клубĕсене тĕпрен юсама республика бюджетĕнче тата 22721,4 пин тенкĕ хывса хăварнă. Çак укçапа татах тепĕр 27 клуба çĕнетме май килĕ.
Иртнĕ çул Муркаш районĕнчи Мăн Сĕнтĕрти культура çуртне хута янă. Ăна тума Чăваш Ен республика бюджетĕнчен 18972 пин тенкĕ куçарса панă. Хальхи вăхăтра Сĕнтĕрвăрри районĕнче тепĕр клуб тума пуçланă, вăл 2015 çулта хута кайĕ.
Иртсе пыракан çул пуçламăш тĕлне республикăн муниципалитет тытăмĕнче культурăпа канăвăн 750 учрежденийĕ вăйра тăрать. Çав вăхăтрах инçетре вырнаçнă тата сахал йышлă ялсен 43,6 проценчĕ стационарлă клуб учрежденийĕ шутланать.
Республикăра клубсене спонсор пулăшăвĕ шучĕпе е ялсенчи çамрăксем хăйсен вăйĕпе çĕкленĕ, тĕпрен юсанă тĕслĕх чылай. Сăмахран, Шупашкар районĕнчи Атăлъялĕнчи культура çуртне спонсорсен укçи-тенкипе çĕнĕ варкăш кĕртнĕ. 2009 çулта Муркаш районĕнчи Яракри çамрăксен вăйĕпе туса лартнă клуб хута кайнă.
Муниципалитет тытăмĕнче 749 культурăпа кану учрежденийĕ, 536 библиотека, 13 музей, культурăпа кану паркĕсем 7, çавăн пекех 25 архив тата ачасене хушма пĕлÿ паракан 46 шкул.
Кăçалхи майăн 1-мĕшĕ тĕлне Чăваш Республикин культура сферинче 6276 çын шутланать. Вĕсенчен 1885-шĕ патшалăх учрежденийĕсенче, 4391-шĕ муниципалитет тытăмĕнче вăй хурать.
Р. АЛЕКСАНДРОВА.