28 декабря 2013 г.
Чăваш Енре 2013 çулта ирттернĕ чи пĕлтерĕшлĕ мероприятисене палăртнă. Мероприятийĕсем чăннипех те нумай. Рейтинг итогĕсемпе чи пĕлтерĕшлисем шутне çаксем кĕнĕ.
1-МĔШ ВЫРĂН
Республика кунĕ тата унпа çыхăннă уяв мероприятийĕсем.
Июнĕн 20 - 21-мĕшĕсенче Шупашкарта «Раççей регионĕсем - тăнăçлăхран аталану патне» ятпа VI экономика форумĕ иртнĕ. Унта Раççей Федерацийĕн 27 субъектĕнчен тата чикĕ леш енчи 8 çĕр-шывран делегацисем, Раççей министерствисенчен 1000 çын ытла хутшăннă.
Июнĕн 21 - 23-мĕшĕсенче «Регионсем - килĕштерсе ĕçлессин чикки çук» ятпа регионсем хушшинчи XX выставка ĕçленĕ. Вăл Раççей Федерацийĕн 13 субъектĕнчен тата Италирен 228 организацие пухнă. Выставкăна 60 пин ытла çын пырса курнă.
Республика кунĕнче фейерверксен пĕтĕм тĕнчери фестивальне ирттернĕ. Июнĕн 23 - 24-мĕшĕсенче республикăра пурăнакансемпе хăнасем асра юлмалли çак илемпе киленме пултарнă. Фестивале командăсем Шупашкар, Мускав, Санкт-Петербург хулисенчен, Белоруссирен тата Украинăран хутшăннă.
Халăх пултарулăхĕн Пĕтĕм Раççейри «Раççей çăл куçĕсем» фестивалĕ. Фестиваль Раççейăн 29 регионĕнчи 30 ытла коллектива, пĕтĕмпе 700 ытла çынна пухнă.
Июнĕн 24 - 25-мĕшĕсенче акционерсен «Акконд-агро фирма» хупă обществинче республикăри «Уй-хир кунĕ - 2013» выставка-демонстраци иртнĕ. Унта ял хуçалăх производствин хатĕрĕсене туса хатĕрлекен пысăк предприятисем хутшăннă.
Июнĕн 21-мĕшĕнче Красноармейскинче строительство керамикин «Траковская керамика» - «КЕТРА» завочĕ хута кайнă. «КЕТРА» - тул енчен купаламалли Европа пахалăхне тивĕçтерекен кирпĕч туса кăларакан республикăри пĕрремĕш завод.
Июнĕн 15-мĕшĕнче Етĕрне районĕнче сĕт продукчĕсем хатĕрлекен завод ĕçлеме тытăннă. Талăкра вăл 500 тонна продукци туса кăларма пултарать.
Пĕтĕм чăвашсен Шупашкарти Акатуй уявĕ. Вăл чăваш фольклор ушкăнĕсене Тутарпа Пушкăрт Республикисенчен, Хакасипе Ямало-Ненецк автономи округĕсенчен, Украинăран, Белоруссирен, Мускавран, Воротынецран, Мурманскран, Оренбургпа Пенза, Самарăпа Саратов, Ростовпа Ульяновск, Свердловскпа Челябинск облаçĕсенчен, Чăваш Ен хулисемпе районĕсенчен пĕр çĕре пуçтарнă.
2-МĔШ ВЫРĂН
Августăн 18-мĕшĕнче çăлтăрпа пĕрле ирхи зарядка иртнĕ. Чи массăллă зарядка рекордсен Гиннес кĕнекине кĕме тивĕç пулнă.
3-МĔШ ВЫРĂН
Декабрĕн 16-мĕшĕнче Чăваш Ен Мускавра физкультурăпа спортри çитĕнÿсемшĕн Раççей Федерацийĕн Спорт министерствин наци премине тивĕçнĕ. Чи кăткăс та пĕлтерĕшлĕ «Раççей регионĕ» номинацире пирĕн республика пĕрремĕш хут Раççейăн 82 субъекчĕ хушшинче çĕнтерÿçĕ пулса тăнă.
4-МĔШ ВЫРĂН
Çар ĕçне йĕркелессипе Чăваш Ен Раççейри чи лайăх регион пулса тăнă. Ноябрĕн 29-мĕшĕнче Чăваш Ен Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев Раççей Оборона министерствин çĕнтерÿçĕ вымпелне панипе çыхăннă савăнăçлă церемоние хутшăннă.
5-МĔШ ВЫРĂН
Чăваш Ен команди спорт туризмĕ енĕпе çамрăксен Пĕтĕм Раççейри фестивалĕнче çĕнтернĕ. Команда çÿпçинче 25 дистанцире 1-мĕш вырăнсем 16* 2-мĕш вырăнсем 4* 3-мĕш вырăн 1.
6-МĔШ ВЫРĂН
Октябрĕн 26-мĕшĕнче Чăваш наци конгресĕн съезчĕ иртнĕ. Отчетпа суйлав съездне делегатсемпе хисеплĕ хăнасем Раççей Федерацийĕн 26 субъектĕнчен, çавăн пекех Белоруссирен, Казахстанран, Украинăран, Францирен тата Эстонирен хутшăннă.
Çавăн пекех кăçалхи пĕлтерĕшлĕ самантсем шутĕнче çаксене те асăнса хăварас пулать:
• Декабрĕн 2-мĕшĕнче Мускавра тавралăха хÿтĕлессипе ирттернĕ съездра бизнесăн экологи ответлăхĕпе эффективлăхĕн РФ регионĕсем хушшинчи рейтингĕн итогĕсене пĕтĕмлетнĕ. Ăна Интерфакс-ЭРА рейтинг агентстви ирттернĕ. Рейтингра Чăваш Ен пĕрремĕш вырăна тивĕçнĕ.
• 2013 - 2014 çулсенче Чăваш Енĕн газификаци программине пурнăçлама çур миллиард тенкĕ ытла укçа уйăраççĕ. Акционерсен «Газпром» обществин правленийĕн председателĕ Алексей Миллер пирĕн республикăра газификаци программине пурнăçламалли план-графика алă пуснă. Программăпа килĕшÿллĕн «Газпром» ОАО инвестицисем хывнипе республикăра 4 объект хута ярĕç. Çав вăхăтрах Раççейăн хăш-пĕр регионĕсене газшăн тÿлессипе парăмсем пурри пирки Газпромăн çитес çулхи инвестици программинчен кăларнă.
• Чăваш Ен сведенисене ведомствăсен электрон хутшăнăвĕн системинче (СМЭВ) тестлассине вĕçлесе пырать. Хальхи вăхăтра планланă 24 сведенирен 23-шне (е 98 процент) тестланă. Ку енĕпе Чăваш Ен РФ регионĕсен рейтингĕнче 3-мĕш вырăн йышăнать. Сведенисене тестласси республикăра кăçалхи октябрĕн 26-мĕшĕнче пуçланнă, çак кунсенче вăл вĕçленет.
• Декабрĕн 27-мĕшĕнче Олимп çулăмĕн эстафети Ульяновскран Шупашкара килсе çитнĕ. Чукун çул вокзалĕ умĕнче кăнтăрла Олимп çулăмĕн эстафетине савăнăçлă лару-тăрура кĕтсе илнĕ. Эстафета участникĕсене Шупашкар хулин пуçлăхĕ Леонид Черкесов саламланă. Çав кун республика тĕп хулинче тĕрлĕ мероприятисем чылай иртнĕ. Хула урамĕсемпе факела 163-ĕн йăтса пынă. Маршрут тăршшĕ - 33 км. Савăнăçлă мероприяти 19 сехет иртсен «Олимпийский» тĕп стадионта Олимп çулăмĕн чашăкне чĕртнипе тата фейерверк панипе вĕçленнĕ.
Çав кунах Олимп çулăмĕ Йошкар-Олана çула тухнă.