05 марта 2011 г.
Вырăнти хăй тытăмлăх органĕсем тĕлĕшпе йышăннă федераллă саккун вăя кĕни пĕрремĕш çул мар ĕнтĕ. Ял тăрăхĕсен ĕçĕ-хĕлĕ унчченхипе танлаштарсан тĕпренех улшăнчĕ темелле. Вырăнти ытларах ыйтусене паян вырăнсенчех, вырăнти актив тата ял çыннисем çине таянса, вĕсемпе канашласа татса пама тивет. Анчах та нумай чухне халĕ те ку тĕлĕшпе ял тăрăхĕсен ĕçĕнче çитменлĕхсем пурри сисĕнет. Çакна вырăнсенче ял çыннисемпе тĕл пулнă чухне те, вĕсенчен çырусем чылай килни те кăтартса парать.
Акă юлашки вăхăтра усă курман çĕрсене пусă çаврăнăшне кĕртес, çĕр пайĕсемпе усă курассине кирлĕ пек йĕркелес тĕлĕшпе ыйтусем нумай. Чи малтанах ку ыйтусене татса парассине ял тăрăхĕн администрацийĕн хăйĕн çине илмелле. Апла пулин те Ярославка, Шетмĕпуç, Оринин ял тăрăхĕсем пирки çакна çирĕплетсе калама çук.
Тепĕр ыйту – çÿп-çап пуçтарасси, тавралăха илемлĕрех те хăтлăрах тăвасси. Ку енĕпе ырă улшăнусем пулмалла пек ĕнтĕ. Иртнĕ çул Ивановка патĕнче йăла каяшĕн ятарлă полигонĕ хута кайрĕ. Анчах та çак вăхăта Муркашпа Йÿçкасси тата Çатракассипе Турай ял тăрăхĕсем кăна хăйсен территорийĕсене санитари тĕлĕшпе тасатмалли генеральнăй схемăсене Роспотребнадзорăн Чăваш Республикинчи Çĕнĕ Шупашкар хулинчи управленийĕн территори пайĕнче пăхса тухса çирĕплетнĕ. Çав вăхăтрах Катькас, Оринин, Шетмĕпуç, Ярапайкасси ял тăрăхĕсен территорийĕсенче санкцилемен свалкăсем пайтах, вĕсем çÿп-çап турттарассипе Муркашри пурăнмалли çурт-йĕрпе коммуналлă хуçалăх предприятийĕпе килĕшÿ туса çак ĕçе кирлĕ пек йĕркелеме тăрăшмаççĕ. Уйрăммăн Оринин ял тăрăхĕ пирки асăнас килет. Район хаçачĕн иртнĕ çулхи номерĕсенче ку ыйтупа критикăлла материалсем пичетленчĕç пулин те вĕсен витĕмĕ курăнсах каймарĕ. Ял тăрăхĕсен пуçлăхĕсем çине тăмасан ку тĕлĕшпе йĕркелĕх нихăçан та пулас çук. Тасалăхĕпе тирпейлĕхĕ вара пурне те кирлĕ.
Вырăнсенче кая юлмасăр туса ирттермелли ĕç чылай. Чăннипех те хăшĕсене пурнăçлама укçи-тенки те сахал мар кирлĕ ĕнтĕ. Апла пулин те нумай чухне тĕрлĕ ыйтусене халăхпа канашласа, пĕр шухăшлă пулса та татса пама май пур. Бюджет хĕсĕккине кура перекетлĕхпе тирпейлĕх режимне пур çĕрте те çирĕп пăхăнасси пирки те манма юрамасть. Электроэнергипе, газпа усă курасси пирки çавнах каламалла. Электроэнергипе урамсене çутă пама усă курнă çĕрте счетчиксем пур çĕрте те вырнаçтарас пулать. Мĕншĕн тесен вĕсен хакĕсем кварталтан квартала тенĕ пекех ÿссе пыраççĕ. Халĕ мĕн куратпăр-ха эпир; Акă Оринин ял тăрăхĕнче иртнĕ çул урамсене çутă парса тăма 360,7 пин тенкĕ тăкакланă. Нихăш ял тăрăхĕнче те ун чухлĕ пĕтермен. Муркаш ял тăрăхĕпе илес пулсан та ку кăтарту 349,6 пин тенкĕ кăна. Ку цифра хăш-пĕр ял тăрăхĕсенчинчен 2 хут пысăкрах.
Кăçал хĕл кунĕсенче юр сахал мар çурĕ. Çавна май хăш-пĕр çĕрте ял урамĕсене юртан тасатасси çивĕч ыйтусен шутнех кĕчĕ темелле. Çак ĕçе кирлĕ пек йĕркелеменни пирки Чуманкасси, Оринин, Ильинка ял тăрăхĕсен территорийĕсенче пурăнакансенчен çăхавсем те, телефонпа шăнкăравласа ыйтăва татса пама пулăшу ыйтнисем те пулкаларĕç.
Вырăнти кирек епле ыйту та ял çыннишĕн пысăк пĕлтерĕшлĕ. Шыв ыйтăвĕ-и вăл, çул ыйтăвĕ-и, çĕр ыйтăвĕ-и т. ыт. те. Çав ыйтусене епле татса панине кура çынсем ял тăрăхĕн ĕçне хак параççĕ, хăйсем ăна шаннине е шанманнине палăртаççĕ. Пĕрре шанăçа çухатрăн пулсан вара ăна çĕнĕрен çĕнсе илме çăмăл мар. Çавăнпа та пурте пĕрле пулса пĕр чăмăра пĕрлешсе ĕçлесе пырсан кăна умри йывăрлăхсене çĕнтерме, ыйтусене татса пама майсем пулĕç.
Л. ТАРАСОВА,
район администрацийĕн пуçлăхĕн çумĕ, йĕркелÿпе кадрсен, право енĕпе тивĕçтерессин тата
вырăнти хăй тытăмлăх органĕсемпе ĕçлекен
пай пуçлăхĕ.