03 апреля 2010 г.
Хăвăрт улшăнакан пурнăçра ял хуçалăхĕ те пĕр вырăнта тăмасть. Çĕр ĕçченĕ паян тăтăш шыравра пулнине ырламалла кăна. Акă 2009 çулхи ял хуçалăх çулталăкĕ 2010 çулпа улшăнчĕ. Мĕн кĕтетпĕр эпир кăçал, епле ĕмĕтпе пурăнатпăр, мĕн çине таянса ĕçлейретпĕр; Фермăсенчи обществăлла выльăх-чĕрлĕхĕн продуктивлăхне пăхсан тата хĕл валли янтăланă апат хисепĕпе пахалăхне шута илсен, ял хуçалăхĕнче ĕçлекенсем çĕнĕ тĕллевсемпе пурăннине асăрхасан, алă усмаллиех курăнмасть. Пурнăç кăларса тăратакан çĕнĕлĕхсене тивĕçлĕ йышăнса ыранхи куна пăхса ĕçлемелле çеç. Çакна валли пирĕн условисем те çук мар. Патшалăх та çак çул-йĕртен айккинче тăмасть, ĕçлекене пулăшассине кун йĕркинче малти вырăнта тытать.
Çак эрнере ЧР Ял хуçалăх министерстви ĕç рынокĕнчи йывăрлăхсене чакарассипе тĕллевлĕ программăпа «Нива» вĕрентÿпе курс комбиначĕ» патшалăх вĕрентÿ учрежденийĕн тата Чăваш патшалăх ял хуçалăх академийĕн преподавателĕсене явăçтарса ĕнесене машинăпа сăвакан операторсемпе ирттернĕ вĕрентÿ вĕçленчĕ. Çак виçĕ эрнелĕх курссене ирттерме федераллă бюджетран пĕр доярка пуçне 5 пин тенкĕ уйăрни тата çак çĕнĕлĕхе вырăнсенче ырласа йышăнни патшалăхпа ял хуçалăх ĕçченĕсем хушшинчи кĕпер çирĕплĕхне çеç кăтартать.
Асăннă курссене районти машинăпа ĕне сăвакан 89 оператор хутшăнчĕ. Вĕсем пурте Чăваш Республикин Ял хуçалăх министерствин «Нива» вĕрентÿпе курс комбиначĕ» патшалăх вĕрентÿ учрежденийĕн тата Чăваш патшалăх ял хуçалăх академийĕн преподавателĕсем ирттернĕ занятисене çÿресе экзаменсем тытса хăйсем машинăпа ĕне сăвакан 3-мĕш класлă операторсем пулнине çирĕплетекен свидетельствăсем илчĕç. Вĕрентÿ пĕтĕмлетĕвĕсемпе ирттернĕ тест занятийĕнче «Ударник», Суворов яч. хис, «Герой» хуçалăхсенчен килнĕ дояркăсем уйрăмах çирĕп пĕлÿ илни курăнчĕ. Паян пĕр ĕнерен 19 килограмм ытла сĕт сăвакан Суворов яч. хис. хуçалăхăн 12 доярки занятисене кун сиктермесĕр çÿрени, «Передовик», «Восток», Чкалов яч. хис. кооперативсенчи ĕнесене машинăпа сăвакан операторсем активлă пулни, ыттисен те пĕлÿ илес тĕллевĕ малта тăни кăçалхи ĕç кăтартăвĕсем иртнĕ çулхинчен маларах пуласса шантараççĕ.
Палăртмалла, кунашкал вĕрентÿ ял хуçалăх ĕçченĕсемпе кăçалччен пулманччĕ-ха. Çавăнпа та вĕреннĕ вăхăтра дояркăсем республикăра ырăпа палăракан «Ольдеевский» акционерлă обществăри сĕт сăвас отрасльпе вырăна тухса паллашни пирĕн ĕçченсенче çĕнĕ тĕллевсем çуратрĕ. «Мĕншĕн пирĕн ун пек пулмалла мар-ха;» – çак ыйтупа таврăнчĕç вĕсем пуш уйăхĕн 29-мĕшĕнчи çул çÿреврен.
Сăмах май, «Ольдеевский» хуçалăхра пĕтĕмпе 350 ĕне пулсан, сумаллисем паянхи куна 283 пуç. Апат-çимĕçпе тулăх тивĕçтернĕрен, вĕсем кунсерен 19,5 килограмм сĕт антараççĕ. Ĕнесене икĕ сменăпа кунне 3 хут сăвас ĕçре 3 оператор (2 кун ĕçлесе пĕр кун канаççĕ) вăй хурать. Ĕнесене сумалли ятарлă пÿлĕм пулни тата выльăхсем çак çĕнĕлĕхе хăнăхни операторсен ĕçне ансатлатать çеç. Вĕсен паянхи тивĕçĕ – пÿлĕмри тирпейлĕх, ĕне çиллисен тасалăхĕ тата сĕт пахалăхĕ. Çакна хăй еккипе яман ĕçченсен иртнĕ çулти уйăхри вăтам ĕç укçи 12 пин тенкĕ пулнă. Кăçал производствăна аталантарнипе пĕрлех ăна та тепĕр шит ÿстерме палăртнă.
– Кунта тĕлĕнмелли çук. Эпир вара 15 çул е ытларах «çывăрса пурăннинчен» чăнах тĕлĕнмелле, – терĕ сĕт сумалли цехран хĕрарăм дояркăсем тĕлĕнсе тухнине асăрхаса пĕр ферма заведующийĕ.
Анатолий БЕЛОВ.